Page 43 - TÜREB Dergi 17. Sayı

Tedarik & Bakım 2019

Yoğun servis ömrü olan, ekonomik ömrü boyunca kontrol etmek üzerinedir. Titreşim için türbine
farklı gerilme çevrimlerine maruz kalacak her türlü yerleştirilmiş olan sensörlerin ise genelde ya
çelik yapıda, yorulma; tasarım parametrelerini ve sağlıklı okuma yaptığı frekans aralığı yapısal
en önemlisi de ekonomik ömrü belirleyen kontrol titreşim aralığından uzaktadır, çünkü bu titreşim
kriteridir. İlk baştaki tasarımda, öngörülen bu sensörleri makine titreşimlerini algılamak için
ömrü uzatabilmek yatırımcı açısından oldukça yerleştirilmişlerdir veya örnekleme aralığı (birim

Nasel Seviyesi Nasel Seviyesi
Dinamik Yük: F w (t) Dinamik Yük: F w (t)
Yığılı Kütle: M Yığılı Kütle: M
Rijitlik: EI(z) @Kule Rijitlik: EI(z) @Kule
Yayılı Kütle: m(z) Yayılı Kütle: m(z)
Gövde Boyunca Yayılı Gövde Boyunca Yayılı
Dinamik Yük: f w (t,z) Dinamik Yük: f w (t,z)

Özellikleri bilinmeyen dönme redörü
EI @ Temel >>EI(z) @ Kule EI @ Temel >>EI(z) @ Kule
z z
Düşey Rijitlik Düşey Rijitlik
EA @ Zemin EA @ Zemin

İdeal Durum Temel Problemi Olan Durum

Şekil 1. Kule-temel birleşim problemi olan bir rüzgâr türbini yapısında rijitlik, kütle ve dinamik yüklerin gösterimi

Şekil 2. Türbin insert bölgesine (sol-üst) ve türbin temeli üst kotuna (sağ-üst) yerleştirilen titreşim sensörleri ve bir rüzgâr türbininde
ölçüm hazırlık çalışmaları (altta) (Resim kaynağı: Senso Mühendislik-Türkiye)

önemli bir konudur ve bu alanda çeşitli Ar-Ge sürede kaydedilen titreşim veri noktası adedi)
çalışmaları bu makalenin yazarları tarafından yapısal titreşimler için uygun değildir. Bu durum,
da sürdürülmektedir; ancak bu husus bu son zamanlarda dikkat çekici bir konu olan
makalenin konusu olmadığından burada detayına “Önleyici Bakım” çalışmalarında, yıllar içerisinde
girilmeyecektir. Çok kısaca yorulmanın, artı ve eksi birikmiş verinin geriye doğru incelenerek yapısal
işaretli belirli bir gerilme bandı içerisinde, çoğu durum tespiti yapmanın önündeki en önemli
kez milyonlara varan belirli sayıda çevrime izin engeldir.
veren bir tasarım yaklaşımı olduğunu belirtmek Yukarıda bahsedilen nedenlerden ötürü, yapısal
gerekir. problemler sergileyen veya sergilediğinden şüphe
2.Yapısal İzleme ve Sensörler edilen türbinlerde en kestirme yol, dışarıdan bir
Bir rüzgâr türbininde, her birinin çeşitli görevleri yapısal sensör yerleştirerek belirli bir süre titreşimleri
olan onlarca sensör vardır. Bu makalenin konusu kontrol etmektir. Türkiye’deki örnek bir türbinde
olan nispeten eski türbinlerde bu sensörlerin yerleştirilen sensörler ile yine örnek bir türbindeki
birincil amacı olan mekanik aksamı ve üretimi titreşim ölçüm değerleri şekil 2 ve şekil 3’ te verilmiştir.

tureb.com.tr 41