Page 45 - TÜREB Dergi 17. Sayı

Tedarik & Bakım 2019

Şekil 4. Türkiye’de bulunan bir türbinde görülen tipik temel-kule birleşim hasarı (solda), aynı yapıdaki başarılı güçlendirmeye ait
uygulama sonrası fotoğraf (sağda)
problemleri bazen kendilerini çok ani biçimlerde belli rüzgâr enerjisinde önemli yol kat etmiş birçok ülkede
edebilirler, bazen de uzun süre tespit edilemezler. olduğu gibi, bir yapısal durum incelemesi yapmaktır.
Bu inceleme uygun yollarla yapıldığında, aynen hasta-
Kule-temel birleşimlerinde yapısal önlem alabilmek
doktor-hastane ilişkisinde olduğu gibi, çeşitli testler ile
için, öncelikle kaybolan eğilme rijitliğinin tespiti
problem tespit edilebilir. Tedavi ise ancak bundan
gerekir. Bazen kulede kalıcı eğilme oluşmuş
sonra önerilebilir. Anlık kararlar ile ve el yordamı ile
olabilir, o zaman bunun da hesaplara eklenmesi
yapılacak müdahaleler, bazen işe yarar gibi gözükse
gerekir. Tüm bu durumları doğru bilgisayar
de, uzun dönemde kalıcı çözüm getirmezler.
simülasyonlarına aktarmanın tek yolu ise, sahada
gerçek durumu sensörler ile ölçmektir. Ardından bu Bu makalenin yazarları tarafından Türkiye’de yapısal
rijitliği geri getirecek bir güçlendirme yapılmalıdır. Bu sensör izlemesi, tamiri ve güçlendirmesi yapılmış
güçlendirmedeki en temel zorluklar aşağıdaki gibidir: türbinler mevcuttur. Uygun sensörlerle uygun
• Çalışmakta olan türbinlerde minimum kapama yaparak yapısal izleme, tüm bu sürecin en önemli ayağıdır.
hızlı uygulama, Ardından temellerdeki betonarme problemleri

• Gövdeye kaynak yapılamadığından, kontrollü bir için veya daha ciddi olan temel-kule birleşim
inşaat süreci ile sürtünme tabanlı bir sistem inşası, problemleri için izlenebilecek yollar hakkında bu
• Türbinin mevcut yaşı ve geri kalan çevrim ömrünü makalede sunulan temel prensipler ışığında veya
dikkate alarak limit rüzgâr hızı belirlenmesi. benzer yöntemler ile uygulamalar yapılabilir. Yine
bu makale yazarları tarafından yapılan ve başarı ile
Tasarım aşamasında tüm bunlar dikkate alındıktan
uygulanan projelerde, çalışmasından endişe edilen
sonra yapılan güçlendirme çalışması, türbin temel-
veya ancak düşük hızlarda çalıştırılabilen türbinler
kule birleşiminde ardgermeli bir bilezik şeklinde
güçlendirilerek, normal hasarsız türbinlerle aynı
uygulanabilir. Türkiye’de yapılan örnek bir uygulamaya
rüzgâr hızında üretim yapmaları sağlanmıştır.
ait şematik gösterim ile hesap aşamasına ait gerilme
Uygun mühendislik yaklaşımları ile bunu sağlamak
dağılımları Şekil 4’te verilmiştir.
çoğu zaman mümkün olabilir.
4. Sonuçlar ve Değerlendirme İlk 5 yılını doldurmuş, özellikle de 10 yaşına
Geçtiğimiz yıllarda hızlı yatırım süreçlerinde inşa yaklaşmış veya geçmiş türbinlerde düzenli kontrol
edilen türbin yapılarının bazılarında çeşitli yapısal prosedürlerinin güncellenmesi ve bu kontrollerin
problemler ortaya çıkması veya zaten var olan tasarım arasında, yapısal problemleri tespit etmeye
ve imalat hatalarının kendini daha da net hissettirmesi yarayacak parametreler ve kontroller eklenmesi,
normal bir süreçtir. Bu problemler bazen kendini işletmeci ve yatırımcıları daha sonra oluşabilecek
belli etmeden ilerleyip ani olaylara ve işletmenin daha büyük problemlerden kurtarabilir. Problem
aksamasına neden de olabilir. Bu tip problemlerin olduğu düşünülen türbinlerde ilave sensörler
kendini göstermesi veya bu problemlerden şüphe ile ölçümler yapmak da önemli veri sağlar ve
duyulması durumunda işletmecinin izleyeceği yol, problemlerin tespit ve çözümüne katkı sunar.

tureb.com.tr 43