Page 57 - TÜREB DERGİ 16. SAYI

Çevre 2019

Metan artık politik

bir moleküldür!

4 hidrojen ve bir karbondan oluşan
metan yani CH size çok basit bir
4
şey anlatıyor: O kadar karbondioksit
ve metan salarsanız yerküre ısınır,
ısınırsa yeryüzü de metan salar. Yani
CH basit bir molekül değildir, şu hâli
4
ile politik bir moleküldür.
Önder ALGEDİK

Proje Yöneticisi, İklim ve Enerji Uzmanı
İklim değişikliği denince akla karbondioksit gelir.
Bu ihracatçılar, ithalatçılar ve gemiler için güzel
Her yanma bir karbondioksit ile sonlanır. Ama
metan öyle değildir. İklimi değiştiren ikinci gazdır ve haber ama bizim için felaketin ta kendisi.
yanar, yakılabilir. Metan kömür yataklarında grizudur Ayrıca, Alaska’nın Kutup Dairesi üstünde kalan
ve patlayınca Soma faciası olur. Kimi zaman bölgedeki göllerden metan salınımının hızlandığını
doğalgazdır. Endüstriyel hayvancılık ve organik ortaya koyan bir çalışma dünya basınında
maddelerin çürümesi de metan salımı demektir. geniş yer aldı. Alaskalı bir grubun başını çektiği
Bütün bunların ötesinde aslında metan çok politiktir. araştırma grubu, 300’e yakın gölü inceledi ve
Metan, bir karbon molekülü etrafındaki dört metan kaçağındaki ivmelenmeyi tespit etti.
hidrojenden oluşur. Bu da onu 2 oksijen ve bir (Kaynak: NASA )
karbondan oluşan karbondioksitten daha hafif Yıl boyunca geniş, donmuş toprak tabakası
yapar. Hafiftir ama iklimi daha çok değiştirir. İklimi geçmiş zamanlarda var olmuş organik
değiştirme etkisi yani küresel ısınma potansiyeli maddelerin çürümesi ile oluşan metanı tutarken
karbondioksitin 25 katıdır. Bu nedenle Türkiye, bir miktar karbondioksiti de hapseder. Bu yaz
sera gazları envanteri hazırladığında salınan metan kutupta havaların denize girecek kadar sıcak
miktarını 25 ile çarpıp karbondioksite işler. Çünkü bir olması, gemilerin Kutup Dairesi içinde taşımacılık
ton metan kaçağı, 25 ton karbondioksit kadar iklimi yapabilmesi iyi haber gibi gelse de aslında ısınan
değiştirir. Ama Hükümetler arası İklim Değişikliği kutbun gemilerin yakması sonucu daha fazla
Panelinin 5. Değerlendirme Raporu, küresel ısınma karbondioksite maruz kalacağı, mevcut küresel
faktörünün aslında 28 olduğunu ortaya koyuyor. ısınma ile beraber bu yakıtların yanması sonucu
Yani metanın bir tonu aslında 28 ton karbondioksit oluşan gazlar yüzünden daha da ısınacağını
kadar iklimi değiştirir. Ekonomik faaliyetler adına biliyoruz. Yani kestiğiniz her ağaç, döktüğünüz her
atmosfere metan salınması, iklim değişikliğini beton ve asfalt dünyanın öbür tarafında çözülen
hızlandırır. Ama daha kötüsü dökülen her beton, toprak demek. Yani toprakta tutulu karbondioksit
asfalt, yakılan kömür, petrol ve gaz yetmezmiş gibi ve metanın daha çok salınması demek.
ortaya çıkan ısınma ile yeryüzünün de toprak altında Daha fazla kömür, petrol ve doğalgaz; daha fazla
biriktirdiği metanı salmasıdır. Dünya’da milyonlarca iklim değişikliği demek. Daha fazla asfalt ve beton
yılda toprak altında birikmiş o organik maddelerin sadece daha fazla iklim değişikliği değil, ötesinde
çürümesi ile oluşan metan, kutba yakın o donmuş daha şiddetli iklim felaketleri yaşamak demek.
toprağın çözülmesi ile atmosfere yayılır. Bunu son beş yılda hepimiz öğrendik. Daha fazla
KUTUPLARDA METAN KAÇAĞI iklim değişikliği ise siz ağaç kesmeseniz, beton
dökmeseniz, araba kullanmasanız bile gezegenin
Buzulların erimesi ile oluşan kestirme rota kendince metan salması, yani iklim değişikliğini
sayesinde gemiler oraya doluşacak. hızlandırması demek.

tureb.com.tr 55